عوامل موثر در رشد شخصیت کودک

در رشد و تکامل شخصیت کودک عوامل چندی دست اندر کارند. میزان تاثیر این عوامل بستگی مستقیم به میزان توانایی کودک در درک این عوامل دارد. برای آشنایی شما این عوامل را تک تک و در اندازه ای که بشود در این مقاله توضیح داد بیان خواهیم کرد.

1 . غدد درون ریز

ترشحات غدد داخلی مستقیما در چگونگی رشد و تکامل کودک موثرند. درست کار نکردن آنها باعث این می شود که کودک در مراحل رشدی حساس دچار اختلال شوند.

2 . ساختمان بدنی کودک

کودکانی که دارای اندامی متناسب می باشند معمولا دارای شخصیتی متعادل هستند و در مقابل کودکانی که دارای بعضی از نواقص بدنی هستند برای جبران آن بعضی از رفتار های جبرانی را پی می گیرند که این می تواند هم خوب باشد و شاید در بعضی موارد بد.

3 . تندرستی کودک

چگونگی رفتار و شخصیت کودک بستگی مستقیم با درجه سلامت و بهداشت وتندرستی او دارد. کودکان بیمار از انجام بسیاری از فعالیتها عاجز هستند و در نتیجه در مقایسه با سایر همسالان خود احساس نوعی ضعف و وابستگی به دیگران می کنند. این دسته از کودکان کمرو بار می آیند و دائم در خود فرورفته خواهند بود.

4 . وراثت

بلند قدی، کوتاهی، چاقی، لاغری و …..سایر خصوصیات و صفاتی که از پدر و مادر و نسل به فرزند منتقل می شود، هر کدام به نوعی در شکل گیری شخصیت و رفتار کودک موثرند. بعضی از بی توجهی های مادر در دوره آبستنی باعث بروز بسیاری از گرفتاری ها برای جنین شده که بعد از تولد نیز همین ناراحتی ها ادامه یافته و رشد کودک را با اشکالاتی روبرو خواهند کرد.

5 . نوع پوشاک

چگونگی پوشاک کودک در رشد و تکامل شخصیت کودک بی تاثیر نخواهد بود. کودک همواره علاقمند است تا نظر همسالان خود را دریاره نوع لباسی که بر تن می کند بداند. پدران و مادران در تهیه لباس کودکان باید میل و سلیقه کودک را مد نظر داشته باشند.

6 . نام کودک

نام هایی که تلفظ آنها مشکل است، نام هایی که مورد تمسخر و ریشخند کودکان دیگر قرار می گیرد و یا نام هایی که میان دختر و پسر اشتباه می شود، همگی تاثیر ناگواری بر رشد و شخصیت کودک خواهند داشت. نام کودک باید زیبا و جذاب باشد و از انتخاب اسامی عجیب و غیر معمول باید جلوگیری بشود.

7 . میزان هوش کودک

کودکانی که دارای هوش متوسط هستند در سازگاری اجتماعی از سایر کودکان همسال خود که دارای هوش بالاتر و پایین تر از عادی هستند، موفق تر می باشند. کودکان با هوش خود را میان همسالان بیگانه می بینند و نمی توانند در فعالیت ها هماهنگ باشند، کودکان کم هوش نیز مشکلات خاص خود را دارند.

8 . تجارب اولیه کودکی

کودکانی که دوران طفولیت خود را به خوبی سپری کرده اند و در میان خانواده ای آرام و بدور از هر گونه جار و جنجال و سروصدا رشد کرده اند در مقایسه با کودکانی که از داشتن چنین زندگی آرام بخشی محروم بوده اند، تکامل شخصیتی والایی برخوردارند. علت عمده بیماری های روانی بقول فروید، ناشی از تجارب و آگاهی های ناخوشایند دوران کودکی است.

9 . سطح آرزوهای کودک

اگر کودک در رسیدن به آرزوهای که در سر دارد با شکست روبرو شود، احساس حقارت خواهد کرد. برعکس کودکی که آرزوهایش با امکانات او برابر است، موفقیت بدست خواهد آورد و شخصی واقع بین بار خواهد آمد. میزان و سطح آرزو های کودک در رشد و تکامل شخصیتی او نهایت تاثیر را خواهد داشت.

10 . چگونگی شخصیت مادر

نخستین مربی کودک مادر است. مادر در دو مرحله روی شخصیت کودک اثر خواهد گذاشت. یکی در دوره جنینی و دیگری بعد از تولد کودک. شخصیت مادر مستقیما روی شخصیت کودک اثر مثبت یا منفی دارد.

11 . چگونگی شخصیت پدر

پدران ضعیف النفس یا دیکتاتور منش و یا …. هرکدام به نوعی روی شخصیت فرزند تاثیراتی مستقیم بجا خواهند گذاشت. حضور پدر در خانه، تاثیرات عمیقی در چگونگی شخصیت فرزندان پسر( در صد بیشتر) خواهد داشت.

رشد و تکامل شخصیت کودک تحت تاثیر روش های پدر و مادر در نگهداری از کودک و انضباط و شیوه های عادی زندگی آنان است.

12 . وضع زندگی خانوادگی

والدینی که از نظر انجام وظایف تربیتی کودکان خود دارای تزلزل و عدم ثبات عاطفی هستند نمی توانند کودکان متعادل به جامعه تحویل دهند. همچنین در خانواده هایی که والدین درباره چگونگی تربیت فرزند خود توافق ندارند، و یا بر محیط خانواده ای استبداد و اختلاف و بی اطلاعی از چگونگی تربیت درست حاکم است و نیاز های کودکان از راه های مطلوب ارضاء نمی شوند، کودکان دارای شخصیتی سالم و متعادل نخواهند بود.

13 . وضع اقتصادی و اجتماعی خانواده

وضع مالی و اجتماعی خانواده در چگونگی رشد و تکامل شخصیت کودک موثر است. کودکانی که از هر حیث وسائل زندگی و ارضای تمایلاتشان فراهم است، دارای رشد شخصیتی خوبی خواند بود. بالعکس کودکان محروم از امکانات و ارضاء خواسته ها، کودکانی بار خواهند آمد که خود را حقیر می پندارند.

14 . محیط مدرسه

تمامی عواملی که به نوعی در محیط مدرسه نقش دارند، می توانند به نحوی موثر بر شخصیت کودک اثر بگذارند. اگر معلم، مدیر و سایر کارکنان مدرسه از شخصیتی والا برخوردار باشند، کودک تحت نفوذ آنها قرار خواهد گرفت و صاحب شخصیتی همانند آنها خواهد شد. چگونگی موفقیت کودک در برنامه های درسی مدرسه نیز عامل دیگری است که می تواند شخصیت کودک را تحت تاثیر قرار دهد.

هر پیروزی به او اعتماد به نفس خواهد داد و هر شکستی که بدنبال آن سرزنش وجود داشته باشد، او را ضعیف و بی اعتماد به خود بار خواهد آورد.

15 . موقعیت جغرافیایی محل سکونت

محیط جغرافیایی و محل سکونت در ساختن شخصیت کودک بی تاثیر نخواهد بود و هر چه محیط غنی تری وجو داشته باشد کودک شما با شخصیتی بهتر و پخته تر رشد خواهد کرد.

16 . ارزشهای اخلاقی و اجتماعی 

معیار های اخلاقی و اجتماعی و ارزشهای حاکم بر جامعه نیز در رشد شخصیت کودک تاثیر فراوان خواهند داشت.

گردآورنده: هادی زند کارشناس ارشد روانشناسی