نقش بازی در رشد کودک

نقش بازی در رشد کودک بسیار با اهمیت است ولی اغلب مربیان و حتی والدین بازی را نوعی اتلاف وقت بحساب می آورند و دلشان می خواهد که کودکان هر چه زودتر دست از بازی بکشد و درس بخوانند، مطالعه کنند، یا تن به کار سودمندی تری دهند. در حالی که بازی عامل مهمی برای سلامت و رشد بدن، موجبی برای آموزش اصول وقواعد زندگی است.

کودک عاشق بازی است

و شدیدترین محرومیت برای او آن باشد که از بازی محرومش نمایند. همه جا برای او صحنه بازی است از اتاق، روی میز، حیاط و ….. این جنبه در سنین اولیه دارای اهمیت بیشتری است. فعالیت و علاقمندی کودک به بازی نشانه سلامت اوست و حتی اگر کودکی بازی نکند باید بجستجوی علل پرداخت و به پزشک مراجعه کرد.

بازی در عین اینکه وسیله سرگرمی کودک است دارای جنبه آموزندگی و سازندگی نیز می باشد و شاید در برخی موارد ارزش اشتغال کودک بدان بیش از ارزش کتاب خواندن باشد. بازی اگر خوب و اندیشمندانه باشد به کودک فرصت می دهد تا بهتر کار کند، بیشتر یاد بگیرد، فهم اجتماعی او بالا رود، اخلاقش ساخته شود. بدین نظر است که مربیان اندیشمند هرگز کودک را از بازی منع نمی کنند بلکه سعی دارند آن را جهت دهند و از آن بنفع و رسیدن به هدف تربیتی خود سود ببرند. ضرورت این امر در 6 سال اول زندگی بیشتر مورد توصیه بوده است.

فایده بازی کودک برای والدین

کوچک ترین فایده برای بازی کودکان این است که وسیله ای برای شناخت فرزند و رفتار خود والدین است. اما در جنبه شناخت کودک باید یادآور شویم، که کودک در حین بازی ناخودآگاه شخصیت خود را بروز می کند و حتی بسیاری از آنچه که قادر نیست بیان کند بیان می کند. ما از طریق بازی کودک می توانیم زبان کودکان، افکار و عواطف آنها، طرز برخوردشان، بهداشت، تربیت فردی، زندگی جمعی شان، تمایلات آنان را دریابیم و با آنها به تفاهم برسیم.

در جنبه شناخت والدین رفتار خود را باید بگویم که کودک از طریق بازی با عروسک آنچه را که از والدین دیده بروز می دهد. مثلا خود را میزبان و عروسکش را مهمان حساب می کندف یا خود را پدر و عروسک را فرزند بحساب می آورد. بعد با آن مدارا، مهربانی، پرخاشگری، دوروئی، حیلگری و ….می کند و این همه از آن جهت است که کودک الگو برداری بسیاری دقیقی از والدین خود دارد. از هنگامی که قادر به کنترل حرکات خود می شود شروع به تقلید می کند. الگوی او در فعالیت هایش والدینند و رفتار او تا حدودی زیادی رنگ گرفته از رفتار و عواطف آنهاست. پس بازی کودکان حتی عقاید آنان را نسبت به والدین را می تواند نشان دهد.

فایده بازی برای کودک

بازی برای فرزند شما دارای فواید متعددی است که آنها را دسته بندی کردیم و برای شما بازگو می کنیم:

1 . در جنبه جسمی

بازی منشا تکامل و رشد جسمی و ذهنی است. عضلات در سایه آن نیرومند می شوند، استخوانها محکم می گردند، مهارت در نگاه و در لمس پیش می آید، تمرکز حواس پدید آمده و اعضای او ورزیده و ماهر می شوند. در بازی همه اعضا در فعالیت هستند از دست گرفته تا پاها و سایر حواس، و این امر موجب رشد کودک در زمان لازم خواهد شد.

2 . در جنبه ذهنی و روانی

بازی حس کنجکاوی را بر می انگیزاند و قدرت ابتکار او را تحریک می کند. جنبه تخیل در کودک قوی است، او در عالم خیال گاهی قطعه نخی را سیم برق حساب می کند، شمعی را لوستری بزرگ در نظر می آورد یا چوب کوتاه را بواقع چون اسبی در نظر می گیرد، اسب سواری می نماید. و این امر ضمن اینکه تفریحی برای کودک است وسیله خوبی برای کشف، سازندگی و بکار انداختن نیروی ابتکار و خلاقیت اوست.

طفل شما در بازی با برخی از رفتار ها آشنا می شود، در خود قدرت مقاومت در برابر مشکل ایجاد می کند، روح تازه ای در او دمیده می گردد و این خود موجبی برای اعتماد بنفس در او می شود. بازی تمرینی برای استقلال اراده، احیای فکر است. راه چاره را برای حل مشکل بسوی کودک باز می کند، شخصیت او را بارزتر و عیان تر می سازد، هم ذهن او را می سازد و هم جان و روان او را.

این مطلب هم چنان ادامه خواهد داشت

گردآورنده: هادی زند کارشناس ارشد روانشناسی